Kleipijp VREDE van AKEN

Door Goudse pijpenmakers werden in de 18e eeuw ter ere van belangrijke historische gebeurtenissen regelmatig kleipijpen gemaakt met voorstellingen die betrekking hadden op die gebeurtenissen. Zo ook in 1748, toen de Vrede van Aken werd gesloten. Tussen 1741 en 1748 was er in Europa een oorlog gaande. Engeland en de Nederlanden stonden een de ene zijde, tesamen met Oostenrijk in de Oostenrijkse successieoorlog. De tegenstanders waren Duitsland, Frankrijk en Spanje. Na het sluiten van vrede in 1748 dus leek er een eind te zijn aangebroken aan de ingevoerde handelsbeperkingen waardoor de economie weer kon gaan opbloeien. Maar dat bleek echter maar kort het geval te zijn. Ook de Goudse pijpenmakers hadden de verwachting dat ze zouden gaan profiteren van de opleving van de economie. Dat was de algemene opinie.  Door verschillende Goudse pijpenmakers werden daarom fraai bewerkte kleipijpen uitgebracht met vorstelijke portretten en wapens. Met  voorstellingen erop van onder meer Maria Theresia, keizerin van  Oostenrijk en samen met haar man Keizer Franciscus.

Bijzonder fraaie 18e eeuwse kleipijp (part verz) in Gouda vervaardigd ter ere van de vrede van Aken. Met belangrijke personen, wapens en op linten staan de volgende twee teksten: AKENS VREDE  en GESLOTE OCT 18 T JAAR 1748.
Hielmerk D. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen. Bodemvondst Meppel.

kleipijp(Ds30FM1851) als hier boven staat afgebeeld maar de pijp heeft kleine maar andere details en is iets minder scherp.
 In Gouda vervaardigd ter ere van de vrede van Aken. Met belangrijke personen, wapens
en op linten staan de volgende twee teksten: AKENS VREDE  en GESLOTE OCT 18 T JAAR 1748.
Hielmerk D. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen. Bodemvondst Reeuwijk.

Kleipijp: ± 1748. (Part verz) Pijp gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Vindplaats: Gouda. Model: Ovoide zeskantig. Hielmerk: D gekroond. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen. Versiering: Portretten van koninklijke personen.
Afgebeeld: Boven de portretten van Maria Theresia en haar echtgenoot Franciscus met bij behorende wapens.
Afgebeeld: Onder de portretten van de Koning van Engeland en stadhouder Willem IV met bij behorende wapens.
Tekst: KEISER, KEISERIN, K:ENGE en ORANIE

Kleipijp: ± 1748. (Ds27FM2) Pijp (wat vervaagd) gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Vindplaats: Gouda.
Model: Ovoide zeskantig. Hielmerk: D gekroond. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen. Versiering: Portretten van koninklijke personen.
Afgebeeld: Boven de portretten van Maria Theresia en haar echtgenoot Franciscus met bij behorende wapens.
Afgebeeld: Onder de portretten van de Koning van Engeland en stadhouder Willem IV met bij behorende wapens.
Tekst: KEISER, KEISERIN, K:ENGE en ORANIE. Vindplaats: Boskoop/tuinderij

Dezelfde kleipijp (ds26FM892) als hier boven. Kromkop zeskantig. Pijp gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Versiering: Portretten van koninklijke personen. Afgebeeld: Boven de portretten van Maria Theresia en haar echtgenoot Franciscus met bij behorende wapens. Afgebeeld: Onder de portretten van de Koning van Engeland en stadhouder Willem IV met bij behorende wapens. Tekst: KEISER, KEISERIN, K:ENGE en ORANIE. Vindplaats: Zevenhuizen loswal turfschepen in de17e/18e eeuw. Model: Ovoide zeskantig. Hielmerk: 46 gekroond. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen.

18e eeuwse (vierkante) kleipijp (Part verz) met Portretten van koninklijke hoogheden in medaillons. Tekst: Van links naar rechts: FREDERICUS K PRUYSEN, WILLEM.V PRINS EN CAROLINA V. ORANIE, FREDERICUS K. ENGEL. Pieter Lens te Gouda. Hielmerk:het komfoor

Het type van de  hier boven afgebeelde oranjepijp is door meerdere  Goudse pijpenmakers vervaardigd. Onderstaand zijn nog een paar typen afgebeeld die eveneens gemaakt zijn ter ere van De Vrede van  Aken. Maar de voorstellingen van vorstelijke personen of het type kleipijp is  dan net iets anders. Ze worden soms ook meer afgewisseld met wapens en sommige typen zijn ook lang na de datum van 1748 gemaakt waarbij duidelijk is dat de mal soms is aangepast vanwege slijtage door het vele gebruik. Bodemvondst Waddinxveen polder Bloemendaal. 

Een andere pijpenkop (Part verz)in het vierkant gemaakt door de Goudse pijpenmaker Anthony Souffreu. Of wel door Jan dan wel door Anthony Souffreu. Deze twee Goudse pijpenmakers, familieleden van elkaar,  zetten het merk de gekroonde P
tussen 1730 en 1782. En dat valt dus mooi samen met het jaartal waarop de Vrede van Aken plaatsvond.
De voorstellingen op de vierkante pijpenkop betreffen ook weer vorstelijke personen maar de teksten
boven de ovalen zijn vervangen door versierselen. Beide  pijpenmallen zijn vrijwel zeker gegraveerd door
de Goudse werkplaats van de graveur Johannes van Oye. Hielmerk: P gekroond.
Bodemvondst polder Achterwillens Gouda.

Zelfde pijp (part verz) als hierboven. Kleipijp (Ds39FM1639)  In de medaillons staan van links naar rechts: Fredericus
Koning van Pruisen,  Willem IV stadhouder,  Anna van Hannover prinses van oranje en George II Koning van
Engeland. Tekst: K V PRUISE, PRINS EN, V.ORANIE en V ENGELA. Hielmerk P gekroond. 3e kwart 18e eeuw.
Vindplaats: onbekend. Pijpenmaker:  Anthony Souffreu
Opmerking: Tekst bij de medaillons is onvolledig. Bij een variant gemaakt door Jan Souffreu met het
merk Boogkooi staat de volgende tekst rond de medaillons
FREDERICUS K V PRUISE:
W.C.H. FRISO PRINS EN
ANNA PRINC. V. ORANIE
GEORGIUS. II K V ENGELA:

Kleipijp (lade32FM1279) met Portretten van Keizer Fransicus / Keizerin Maria Theresia. Wapen van Oostenrijk ROOMS / Wapen van Hongarije HONGARIE. Tekst boven: VREDE IN / ONSE DAGEN. Tekst onder: KEISER / ROOMS / KEISERIN / HONGARIE.
1748. Hielmerk afgebroken. Pijpenmaker Frans Verzijl? Vindplaats: Gouda Raam/Verlorenkost.

Deze kleipijp is gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Het woord ROOMS is een verwijzing naar HEILIG ROOMS KEIZER
verbonden aan de Habsburgse voorst.

Kleipijp (lade25FM10) met Portretten van Keizer Fransicus / Keizerin Maria Theresia. Wapen van Oostenrijk ROOMS / Wapen van Hongarije HONGARIE. Tekst boven: VREDE IN / ONSE DAGEN. Tekst onder: KEISER / ROOMS / KEISERIN / HONGARIE.
1748. Hielmerk: L gekroond. Pijpenmaker: Frans Verzijl.  Vindplaats: Reeuwijk/omgeving.

Kleipijp (lade32FM800) met Portretten van Keizer Fransicus / Keizerin Maria Theresia. Wapen van Oostenrijk ROOMS / Wapen van Hongarije HONGARIE. Tekst boven: FRANC.STE / MARIA.TRES. Tekst onder: KEISER / ROOMS / KEISERIN / HONGARIE.
1748. Hielmerk Leeuw in Hollandse Tuin. Pijpenmaker Frans Verzijl. Vindplaats: Reeuwijk baggerdepot polder Reeuwijk

Deze kleipijp is gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Het woord ROOMS is een verwijzing naar HEILIG ROOMS KEIZER verbonden
aan de Habsburgse vorstenhuis.

Een Goudse 18e eeuwse kleipijp (part verz BK) in zeskantige vorm uitgebracht ter ere van de Vrede van Aken.
Ook weer met voorstellingen van fraaie portretten en wapens van diverse koningshuizen waaronder van
het Franse koningshuis. Als hielmerk de gekroonde 46. Pijpenmaker: Jan van Leeuwen. 18e eeuw.
Vindplaats: poldergebied Reeuwijk.

Kleipijp (HB29) met Portretten van Keizer Fransicus / Keizerin Maria Theresia. Wapen van Oostenrijk ROOMS / Wapen van Hongarije HONGARIE. 
Tekst boven: FRANC.STE / MARIA.TRES. Tekst onder: KEISER / ROOMS / KEISERIN / HONGARIE.
1748. Hielmerk: 73 gekroond. Pijpenmaker  Arij van Houten. Vindplaats: Reeuwijk polder Reeuwijk

Deze kleipijp is gemaakt ter gelegenheid van de Vrede van Aken die in 1748 plaatsvond. Het woord ROOMS is een verwijzing naar HEILIG ROOMS KEIZER verbonden
aan de Habsburgse vorstenhuis.

Vrede van Aken 19e eeuw

 

 

 

 

Een serie pijpenkoppen allemaal door Goudse pijpenmakers uitgebracht en een relatie hebbend met de Vrede van Aken. De bovenste vier exemplaren dateren uit de 18e eeuw met verschillende hielmerken zoals 222, leeuw in de Hollandse Tuin, een liggende leeuw en de gekroonde D.


De onderste vier pijpenkoppen dateren uit de 18e/19e eeuw

18e eeuwse kleipijp (part verz)met de portretten van KEISER Franciscus en KEISERIN Maria Theresia / Wapenschilden van Oostenrijk en Hongarije.Dit is het exemplaar met grote ketel terwijl er ook 18e eeuwse exemplaren zijn  (zoals hieronder) met een kleinere ketel. Hielmerk liggende leeuw van de Goudse pijpenmaker Jacobus Swart (1748-1770). Vindplaats: poldergebied Reeuwijk.

18e eeuwse kleipijp (ds30FM44) met de portretten van KEISER Franciscus en KEISERIN Maria Theresia / Wapenschilden van Oostenrijk en Hongarije. Dit is het exemplaar met kleine  ketel. Hielmerk: D  Goudse pijpenmaker: Jan van Leeuwen. Vindplaats Reeuwijk industrieterrein Zoutman.

18e eeuwse kleipijp (ds30FM1178) met de portretten van KEISER Franciscus en KEISERIN Maria Theresia / Wapenschilden van Oostenrijk en Hongarije. Dit is het exemplaar met kleine  ketel. Hielmerk: 73 gekroond.  Goudse pijpenmaker:  Arij van Houten (1725-1773).
Vindplaats Reeuwijk tuin Nieuwdorperweg.

De kleipijp van het type Vrede van Aken was bij het rokende publiek blijkbaar zo populair dat de pijp lang is doorgemaakt tot
zelfs in de 19e eeuw. Daarvoor moest de messing pijpenmal weer worden opgehaald, dus opnieuw gegraveerd. Maar dat gebeurde toen al niet meer zo uiterst gedetailleerd als in de 18e eeuw.  Een paar van die 19e eeuwse exemplaren waaronder
exemplaren met als  hielmerk de 65 gekroond en de 73 gekroond. Vindplaats: Waddinxveen polder Bloemendaal.

Kleipijp(lade23FM1496) met rondom personen.1840-1880. Hielmerk: Molen. Pijpenmaker: Frans Simon Sparnaaij
Vindplaats: Gouda tunnel polder Achterwillens

Kleipijp (lade23FMgeennummer) met rondom personen. 1830-1870. Hielmerk: molen. Gouda. Pijpenmaker: Sparnaay
Vindplaats: Gouda/omgeving