Simpele kleipijp modellen (Gouda productie)
Afval/pijpenstort Gouda polder Achterwillens


Het nu bebouwde polderdeel aan de westkant van de polder Achterwillens (wijk Achterwillens) werd vroeger de Aschpot genoemd. Die naam staat ook op 19e eeuwse topografische kaarten. Hier is vanaf de 2e helft van de 19e tot aan het 1e kwart van de 20e eeuw zeer veel huisvuil en ander afval gestort door de stad Gouda. In diepe sleuven in het grasland gegraven ter voorbereiding van het opspuiten met zand voor huizenbouw, bleek een laag afval van ca. 1 meter dikte aanwezig te zijn. De kleipijpvondsten daarin waren geconcentreerd uit de 2e helft van de 19e eeuw en grotendeels afkomstig van Goudse pijpenfabrieken als P. Goedewaagen & Zoon, P. van de Want, Jan Prince en Sparnaay & Cie.  

De polder Achterwillens omstreeks 1859. Het woord Aschpot op foto rechts is wat verder ingezoomd


Om het gebied bouwrijp te maken werd via  een lange pijpleiding zand naar de bouwlocatie getransporteerd. Zand afkomstig van Plas Broekvelden in Reeuwijk. Tijdens de voorbereidingen werd er in de toen nog aanwezige graslanden graafwerk uitgevoerd. Als gevolg hiervan gaf de Goudse bodem weer eens wat van haar geheimen prijs. In meerdere diep uitgegraven sleuven bleken op ongeveer 80 cm onder maaiveld grote hoeveelheden stortmateriaal aanwezig te zijn. Zowel huishoudelijk- als industrieel afval. Het meeste materiaal dateerde uit het midden en laatste kwartaal van de 19e eeuw.  Tussen het afval opvallend veel materiaal afkomstig van Goudse pijpenfabrieken. Duizenden pijpenkoppen zaten soms als aparte lagen tussen het stadsvuil, waaronder een aantal met fraaie afbeeldingen erop.

Daar zit je dan na flink wat uren zoek- en spitwerk met een flinke berg pijpenkoppen met de volgende vragen? Waarom ligt al dat afval daar? En wat zijn de voorstellingen op de pijpenkoppen?  Ik heb er een paar jaar over gedaan om wat meer duidelijkheid er over te krijgen. Waarom dat afval daar ligt, nu dus onder een meters dik pakket zand, vond ik terug in de Historische Atlas Zuid-Holland. Op  een topografische kaart van rond 1850 staat, zo ongeveer op  de plaats waar het afval is gestort de naam De Aschpot. Een toepasselijke naam welke een duidelijk relatie heeft met afval. Het blijkt dat de polder Achterwillens  jarenlang stortplaats is geweest van huishoudelijk afval. Met daartussen ook industrieel afval (gelukkig met maar weinig vervuilende stoffen) afkomstig van Goudse pijpenfabrieken.  Zeker is dat er in de 19e eeuw is gestort, dat bewijzen de vele pijpenkoppen welke goed waren te dateren. Maar er is ook nog in de 20e eeuw gestort, w.s.  tot kort aan de 2e wereldoorlog. Dit laatste werd zichtbaar bij de aanplant van het Goudse Hout toen een perceel grasland werd gescheurd om er jonge boompjes te gaan planten. Veel huishoudelijk afval kwam bloot waaronder ook afgedankte batterijen, glasmateriaal  en rubber voorwerpen. 


Kleipijp (Lade18FM433) kroon met stippen. Gouda. 2e helft 19e eeuw. Pijpenmaker: P. Goedewaagen. Is ook in rood gemaakt.
Vindplaats: Gouda/polder Achterwillens


Lade22FM

P. Goedewaagen & Zoon


Lade22FM


Lade22FM

P. van der Want

P. van der Want


Lade22FM

P. Goedewaagen & Zoon

P. van der Want


Lade22FM

P. Goedewaagen & Zoon

P. van der Want


Lade22FM

Sigarettenpijpje

Trechtervorm.
P. Goedewaagen.
1880-1900.

Hielmerk: Wapen van Gelderland

Trechtervorm.
P.J. van der Want
1880-1900.

Hielmerk:
Gekroonde L


Lade22FM

ES gekroond
P. Goedewaagen & Zoon

Melkmeisje
P. van der Want


Lade26FM

Op steel: PHILIPS MAASTRICHT

Op steel tekst: J.P. ZWIER WETERINGS(TRAAT)? en MUSEUM AMSTERDAM.
Het bedrijf van J.P. Zwier was gevestigd in de Weteringstraat 90 in Amsterdam.
Handel in tabak, snuif en sigaren.

P. Goedewaagen & Zoon

P. van der Want


Lade26FM

P. Goedewaagen & Zoon


Lade26FM

Geen hielmerk

Hielmerk: Gekroonde L


Lade26FM

Kleipijp (Lade26FM57) Shagpijp met ribbelrijen. Hielmerk: Geen. Gouda. 2e helft 19e eeuw. Pijpenmaker: onbekend
Vindplaats: Gouda/polder Achterwillens


Lade23FM

Kleipijp: lade23FM1180) met ribbelrijen en bloemetjes. Hielmerk: IWI van de Goudse pijpenmaker P. Goedewaagen & Zoon.
2e helft 19e eeuw. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens


Lade26FM

P. Goedewaagen & Zoon.
Naam op steel

P. van der Want
Naam op steel

P. Goedewaagen & Zoon
Naam op steel

P. van der Want
Naam op steel


Lade26FM

Kleipijp (Lade26FM55) Rondbodem met naam in bandstempel fabriek. 2e helft 19e eeuw. Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon.
Vindplaats: Gouda/polder Achterwillens


Lade26FM

P. van der Want
Naam op steel

Hielmerk: Wapen Gelderland?

P. van der Want
Naam op steel


Lade26FM

Kleipijp (lade26FM)  Doetel met Ovaal gestempeld merk aan de rokerszijde KEEVIL PIPE. op steel tekst:
THE KEE...... (Mogelijk THE KEEVIL PIPE). 1870-1885.  Firma Jan Prince & Cie en Firma P. van der Want Gzn.,
Ivora komen in aanmerking als maker.

Pijp is gemaakt in opdracht van de groothandelaar Edward Keevil uit Dublin Ierland die zowel pijpen liet maken
in Gouda als in Londen. Hij exporteerde o.a. grote hoeveelheden pijpen naar Amerika. Een vergelijkbare pijp
is gevonden in een stort aan de Nieuwehaven Gouda van de firma Jan Prince & Cie 


Catalogus P. van der Want Gz.

Kleipijp (Ds22FMPR) Rondbodem met op de steel de naam van de pijpenmaker: P. van der Want Gouda. Ca. 1880-1900.
Vindplaats: Gouda polder Achterwillens


Lade26FM

Met druppelglazuur

P. van der Want

P. van der Want


Lade26FM

Hielmerk: AVB
P. van der Want

Hielmerk: ES
P. Goedewaagen & Zoon

Hielmerk: WS
P. van der Want


Lade26FM


Lade26FM

Hielmerk WS
P. van der Want

Kleipijp (lade26FM) Parelrijen. Merk: RT
2e helft 19e eeuw. Pijpmaker: Gerrit Glas

Kleipijp (Lade26FM) Parelrijen. Hielmerk: LB
2e helft 19e eeuw. Pijpenmaker: P. van der Want


Lade26FM

Hielmerk niet gevuld

Hielmerk: Lam onder de boom
P. van der Want


Lade23FM

Kleipijp (lade23FM1100) sigarettenpijpje met het bandstempel op de steel van P. Goedewaagen & Zoon.
Ca. 1900. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.