Pijpen met tekst rondom ketel 18e/19e eeuw
Aan het einde van de 18e eeuw ten tijde van de Franse overheersing door Napoleon verschenen er diverse lange Goudse kleipijpen op de Nederlandse Markt met teksten rondom de ketel geplaatst zoals TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN en VRIJHEID GELIJKHEID EN BROEDERSCHAP. De teksten hebben o.a. te maken met de naam van een sociëteit, herberg, of waren politiek getint.
VERSCHEIDENHEID EN OVEREENSTEMMING
Tekst: VERSCHEIDENHEID EN OVEREENSTEMMING
Deze kleipijp (part verz) met het hielmerk de 96 gekroond gemaakt door de Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman omstreeks 1800. Vindplaats: Gouda polder Bloemendaal.
Tekst: VERSCHEIDENHEID EN OVEREENSTEMMING
Deze kleipijp (Ds28FM919) ovoide met het hielmerk de 96 gekroond gemaakt door de Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman omstreeks 1800. Vindplaats: Gouda.
Tekst: VERSCHEIDENHEID EN OVEREENSTEMMING
Deze kleipijp (Ds24FM33) ovoide met het hielmerk de 96 gekroond gemaakt door de Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman omstreeks 1800. Vindplaats: Reeuwijk polder Oukoop.
Opmerking: Deze pijp is wellicht gemaakt voor het Rotterdams Letterkundig Genootschap
VERSCHEIDENHEID EN OVEREENSTEMMING
LIBERTE EGALITE FRATERNITE
Tekst: LIBERTE EGALITE FRATERNITE
Kleipijp (DsPR99FM011) met een Franse tekst welke staat voor Vrijheid, gelijkheid en broederschap. Een zelfde type kleipijp (nr 5) met Nederlandse tekst is gemaakt door Anthonie van IJzendoorn tussen 1797-1826. Bovenstaande kleipijp mist jammer genoeg een hielmerk. Pijp is wel bekend met het hielmerk Bachus op het vat.
Opmerking: Omstreeks 1838 wees Pierre Leroux de leus toe aan de Franse Revolutie. LIBERTE EGALITE FRATERNITE betekend VRIJHEID GELIJKHEID EN BROEDERSCHAP. Er is ook een pijp gemaakt met de tekst in het Nederlands.
LIBERTE EGALITE
Tekst: LIBERTE EGALITE
Kleipijp (Ds28FM791) van rond 1800-1830 met een Franse tekst welke staat voor Vrijheid en gelijkheid.
Hielmerk: Vos op zijn gat. Pijpenmaker: Willem Begeer Hermanusz. Vindplaats: onbekend
VRIJHEID GELIJKHEID BROEDERSCHAP
Tekst: VRIJHEID GELIJKHEID BROEDERSCHAP
Deze kleipijp (part verz) met het hielmerk de zon is gemaakt door de Goudse pijpenmaker Antonie van IJzendoorn
Ca. 1838. Vindplaats: Waddinxveen polder Bloemendaal.
Opmerking: Omstreeks 1838 wees Pierre Leroux de leus toe aan de Franse Revolutie. LIBERTE EGALITE FRATERNITE hetgeen betekend VRIJHEID GELIJKHEID EN BROEDERSCHAP.
FELIX MERITIS
Tekst: FELIX MERITIS
Deze kleipijp (Ds44FM07) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Vindplaats: Reeuwijk tuinderij.
Tekst: FELIX MERITIS
Deze kleipijp (Ds28FM373) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Vindplaats: Reeuwijk Platteweg.
Tekst: FELIX MERITIS
Deze kleipijp (Ds28FM736) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Vindplaats: onbekend
Tekst: FELIX MERITIS.
Kleipijp (DS22FM05) met het hielmerk de 96 gekroond. Gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Bodemvondst: Noord-Holland.
Tekst: FELIX MERITIS
Deze kleipijp (Ds28FM1256) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Vindplaats: Gouda/omgeving.
Tekst: FELIX MERITIS
Deze kleipijp (Ds1PRFM012) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker
Pieter Stomman. 1780-1820. Vindplaats: Gouda/omgeving.
Kleipijp (AK) met Centraal een bijenkorf op een sokkel met links en rechts zonnebloemen en bijen. Tekst: FELIX MERITIS / VYFTIG JARIG BESTAAN. 1827. Hielmerk: 96 gekroond. Pijpenmaker: Pieter Stomman.
TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN
tekst: TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN
Ook deze kleipijp (part verz) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse
pijpenmaker Pieter Stomman omstreeks 1800.
Kleipijp (lade23FM1861). Rondom een ovaal in een lint de tekst TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN. In het lint onder een kar het merk ABC en de tekst GOEDE ZEDEN. Hielmerk 46 gekroond. Pijpenmaker: Cornelis van Leeuwen. 1784-1850.
Vindplaats: Gouda/omgeving
Opmerking: Maatschappij tot Nut van 't Algemeen was een landelijke vereniging die kortweg 't Nut werd genoemd en is in 1784 opgericht. De vereniging had verschillende afdelingen in het land en had zich ten doel gesteld in de ruimste zin van het woord voor ieder individu welzijn te bevorderen. De Maatschappij hield en houdt zich bezig met zaken die het algemeen belang diende zoals onderwijs, ontwikkeling en maatschappelijke discussie. De pijp zou gemaakt kunnen zijn in 1784 vanwege de oprichting, of uitgebracht voor het 25 of 50 jarig jubileum.
Kleipijp (lade17FM14). Afgebeeld op deze pijp zien we een medaillon met rondom de tekst TOT NUT VAN 'T ALGEMEEN en verder zien links een tweewielig voertuig, mogelijk een Sjees, de letters ABC in de zonnestralen en rechts een grote vaas met deksel en ketting daarvoor de tekst GOEDE ZEDEN. . Hielmerk 46 gekroond. Pijpenmaker: Cornelis van Leeuwen. 1784-1850.
Vindplaats: Reeuwijk/Platteweg Tuinderij/Polder Achterwillens
DE KOOREBEURS VAN MIDDELBURG
Tekst: DE KOOREBEURS VAN MIDDELBURG met daaronder de letters I K B
Deze kleipijp (part verz) met het hielmerk WT gekroond is gemaakt door de Goudse pijpenmaker Maarten van Zutphen.
Pijp is ook bekend met hielmerk WP van de Goudse pijpenmaker Hermanus Swartjes.
1830-1860. Vindplaats: Middelburg.
DE BEURS VAN GORINCHEM
Tekst: DE BEURS VAN GORINCHEM
Deze kleipijp (part verz) met het hielmerk de gekroonde 96 is gemaakt door de bekende Goudse pijpenmaker Pieter Stomman omstreeks 1800-1825. Bij verzamelaars is deze pijpenmaker vooral bekend door de verschillende varianten, die door zijn bedrijf zijn gemaakt van FELIX MERITIS pijpen. De grote vraag voor deze pijpenkop is wat de tekst DE BEURS VAN GORINCHEM precies inhoudt. Gaat het hier om de pijpenbeurs van Gorinchem zoals die ook bestond in Gouda en Amsterdam? Dat zou wel heel bizar zijn. Een Goudse kleipijp die propaganda maakt voor de in die tijd sterk concurrerende pijpenindustrie uit Gorinchem (en Schoonhoven). Een andere mogelijkheid is dat de kleipijp is vervaardigd voor een ander type beurs zoals de graanbeurs, hennepbeurs maar er zijn nog meer mogelijkheden. Er bestaat ook nog een andere variant met de tekst DE BEURS VAN LONDEN. De vraag doet zich voor of die ook bedoeld is voor een zelfde Beurs als bij de Gorinchem pijp.
Jan van Oostveen gaf de volgende reactie. In Gorkum was omstreeks 1800 een uitspanning gevestigd die de Beurs heette. Wellicht is de tekst op de pijp daar voor bedoeld geweest. Dat moet dan wel een chique aangelegenheid zijn geweest omdat de lange Goudse pijpen niet goedkoop waren. Je zou verwachten dat er eerder gekozen werd voor de veel goedkopere Gorkumse kleipijp, maar archeologisch onderzoek op meerdere locaties heeft inmiddels aangetoond dat er in Sociëteiten vooral lange Goudse pijpen werden gerookt.
Kleipijp (Ds39FM979) met VW aan de voorzijde omringd door een lauwerkrans.VW staat voor VIVAT WILLEM.
Hielmerk: K. Omstreeks: 1760-1790. Vindplaats: onbekend. Pijpenmaker: Andries Brem.
Opmerking: Oranjegezinden en patriotten lieten aan de hand van symbolen blijken aan welke kant zij stonden.
Oranjegezinden begonnen bijvoorbeeld de leus 'Vivat Oranje' (leve Oranje) of mogelijk zoals op deze pijp VW wat
staat voor Vivat Willem "Stadhouder Willem V".
Kleipijpen (Ds32FM693 en Ds32FM704) met op de rokerskant in een cirkel de initialen JB en VB. Omstreeks 1770. Hielmerk L onder kroon van de Goudse pijpenmaker Frans Verzijl. Vindplaats Gouda Raam Koningshof.
Kleipijp (Ds39FM1405) met rondom de ketel de tekst: DE HELD VAN WATERLO DE GLORIE VAN ZYN TYD WAS MINZAAM
VOOR HET VOLK EN DAPPER IN DEN STRYD 1815 TOT 1865. Ca. 1865. Vindplaats: Gouda/omgeving
Hielmerk ontbreekt. Pijpenmaker: Jan de Gidts
JE VOUS LA SOUHAITE HEUREUSE
Kleipijp (lade11FM001) Kleipijp met in een lint een Franse tekst rondom de ketel. JE VOUS LA SOUHAITE (Ik wens je) en de tekst HEUREUSE (geluk). Met vogeltjes. Datering: 1870-1920. De hiel met hielmerk ontbreekt.
Gouda. Pijpenfabriek P.J. van der Want. Vindplaats: onbekend
Kleipijp (lade17FM40) Kleipijp met in een lint een Franse tekst rondom de ketel. JE VOUS LA SOUHAITE (Ik wens je) en de tekst HEUREUSE (geluk).
Met vogeltjes. Datering: 1870-1920. Hielmerk: ontbreekt.
Gouda. Pijpenfabriek: Waarschijnlijk P.J. van der Want. Vindplaats: Reeuwijk Platteweg tuinderij/polder Achterwillens.
Kleipijp (lade23FM272) Kleipijp met in een lint een Franse tekst rondom de ketel. JE VOUS LA SOUHAITE (Ik wens je) en de tekst HEUREUSE (geluk). Zonder vogeltjes. Datering: 1870-1920. Hielmerk: WS gekroond
Gouda. Pijpenfabriek: P.J. van der Want. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens
FELICITATIONS SINCERES
Kleipijp (PB) met FELICITATIONS SINCERES met handschudden. Achterzijde het ketelmerk ES gekroond. Ca. 1900.
Hielmerk: DW. Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zn.
De tekst betekend in het Frans mijn welgemeende felicitatie. Deze pijp staat afgebeeld in de catalogus No. 6 van de NV. Goedewaagen. En werd verkocht in de Serie 26. Lange pijpen. De steel is 55 cm geweest.
Kleipijp (lade21FM1532) FELICITATIONS SINCERES met handschudden. Hielmerk: ES gekroond. Ca. 1900.
Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon. Vindplaats; Gouda Jaagpad op voormalige terrein pijpenfabriek
P. Goedewaagen & Zoon.
De tekst betekend in het Frans mijn welgemeende felicitatie. Deze pijp staat afgebeeld in de catalogus
No. 6 van de NV. Goedewaagen. En werd verkocht in de Serie 26. Lange pijpen. De steel is 55 cm geweest.
CONCORDIA
Kleipijp (AK) met Tekstlint met CONCORDIA omstrengeld door bladrank. Hielmerk: M onder kroon.
Pijpenmaker: P.J. van der Want Azn. Midden 19e eeuw. Vindplaats: Gouda.
Kleipijp (Lade23FM570) met Tekstlint met CONCORDIA omstrengeld door bladrank. Hielmerk: M onder kroon.
Pijpenmaker: P.J. van der Want Azn. Midden 19e eeuw. Vindplaats: Gouda Vest.
BELLEVUE CONCORDIA
Kleipijp (Lade23FMgeennummer) met Tekstlint met BELLEVUE CONCORDIA omstrengeld door bladrank. Hielmerk: ontbreekt.
2e helft 19e eeuw. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
ONS GENOEGEN
Kleipijp (AK) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: GML. Pijpenmaker: Jan de Gidts.
1850-1880. Vindplaats: Amsterdam.
Kleipijp (Ds44FM-10) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: GML. Pijpenmaker: Jan de Gidts.
1850-1880. Vindplaats: Reeuwijk Tuinderij.
Kleipijp (Lade23FM1082) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: Wapen van Gelderland.
Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon. 2e helft 19e eeuw Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
Opmerking: De tekstband ONS GENOEGEN verwijst naar een gelijknamige sociëteit
Kleipijp (Lade23FM981) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: Wapen van Gelderland.
Pijpenmaker: Pieter Goedewaagen. 1842-1870. Vindplaats: Gouda Reeuwijk tuinderij.
Opmerking: De tekstband ONS GENOEGEN verwijst naar een gelijknamige sociëteit
Kleipijp (Lade23FMgeennummer) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: ontbreekt.
2e helft 19e eeuw Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
Kleipijp (Lade23FMgeennummer) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Hielmerk: Wapen van Gelderland.
Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon. 2e helft 19e eeuw Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
Kleipijp (Lade23FM1228) met Tekstlint ONS GENOEGEN + Florale versiering. Op de voorkant pijp de
Hoorn van Overvloed met bloemen. Hielmerk: WS gekroond.
Pijpenmaker: P.J. van der Want & Zoon. 2e helft 19e eeuw. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
HANDEL EN NIJVERHEID
Kleipijp (Lade23FM37) met Tekstlint HANDEL EN NIJVERHEID + Florale versiering. Hielmerk: TM gekroond.
Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon. 2e helft 19e eeuw Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
VREDEBEST en VREEDEBEST
Kleipijp (Ds99FM11) met Tekstlint VREDE BEST + Florale versiering. Hielmerk: Het Fortuin. Pijpenmaker: Jan van Baalen.
1850-1880. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
Kleipijp (Ds28FM17)) met Tekstlint VREDE BEST + Florale versiering. Hielmerk: Het Fortuin. Pijpenmaker: Jan van Baalen.
1850-1880. Gouda polder Achterwillens.
Kleipijp (Ds28FM335)) met Tekstlint VREEDE BEST + Florale versiering. Verschil met pijp van hierboven is dat VREEDE op deze pijp staat geschreven met twee maal de E. Hielmerk: Het Fortuin. Pijpenmaker: Jan van Baalen.
1850-1880. Gouda polder Achterwillens bij Breevaartbrug.
Kleipijp (DS36FMgeennummer) met in een lint de tekst: VREDEBEST. Gouda. Hielmerk: Fortuin. 1850-1880.
Pijpenmaker: Jan van Baalen Vindplaats: Reeuwijk tuinderij
Kleipijp (Lade19FM09RS) met handgeschilderd pijpje. Op de steel de tekst: SOCIETEIT VREDE-BEST en op de ketel 1802 30APRIL1927.
Pijp is gemaakt ter ere van het 125 jarige jubileum van de sociëteit. Gouda. Fabriek P. Goedewaagen
Socitëit Vrede Best is in 1802 opgericht. Deze pijp is uitgebracht vanwege het 125 jarig jubileum. De Sociëteit VREDE-BEST was gevestigd aan de Kattensingel te Gouda.
Pijpenmaker P. Goedewaagen is voorzitter geweest van deze Sociëteit. Deze jubileumpijp is gemaakt door de Firma P. Goedewaagen. Andere pijpenmakers hebben ook pijpen uitgebracht
voor deze Sociëteit, met een tekstlint VREDE BEST op de ketel.
Gouda Kattensingel vanaf het Kleiwegplein met rechts de SOCIETEIT VREDE BEST
HARMONIE
Kleipijp (Ds20FM08) met rondom de tekst HARMONIE TE MAASSLUIS. Hielmerk: 33 gekroond van de Goudse pijpenmaker Gerardus Belonje
Datering: 1821-1854.Vindplaats: Gouda polder Bloemendaal (vroegere locatie Both).
Opmerking: Een vergelijkbare pijp is beschreven door Jan en Annemieke van Oostveen. Echter bij deze pijp ontbreekt het tekstlint met bloemranken..Deze pijp draagt ook het merk 33 gekroond.
Jan beschrijft dat de pijp gemaakt is voor een Café in Maassluis waar verder niet veel informatie over bekend is.
[PKN 96 Jaargang24 Blz. 1390 - 1391]
Kleipijp (DS20FM07) met rondom op de ketel de tekst DE GOEDE HARMONIE. Hielmerk: 46 gekroond. Pijpenmaker: Weduwe Cornelis van Leeuwen of George van leeuwen. Datering1800 - 1840. Vindplaats: Gouda polder Bloemendaal (vroegere locatie Both).
EENDRACHT MAAKT MAGT
Kleipijp (PB) met Tekstlint: "EENDRAGT MAAKT MAGT". Hielmerk: 58 gekroond. Ca. 1840.
Pijpenmaker: Gijsbert de Ronde en zijn weduwe. Vindplaats: Beverwijk.
DE VRIENDSCHAP
Kleipijp (DS36FM1845). Ovoide. In een lint de naam: DE VRIENDSCHAP. Hielmerk: RT gekroond. Gouda. 1830-1875.
Pijpenmaker: Gerrit of Arie Glas .Vindplaats: Reeuwijk tuinderij
Deze pijp kan ofwel voor een sociëteit, café dan wel voor de (Goudse) duivenvereniging De Vriendschap gemaakt zijn.
Kleipijp (lade37FM022) Tekstlint en slingerende bladrank bij de bovenzijde van de ketel. In een lint de tekst
DE VRIENDSCHAP. Gouda. Hielmerk: Melkmeisje. Pijpenmaker: Jan Prince & Cie (1865-1895).
Vindplaats: Gouda/omgeving
Kleipijp (Ds28FM973) Tekstlint en slingerende bladrank bij de bovenzijde van de ketel. In een lint de tekst
DE VRIENDSCHAP. Hielmerk: RT gekroond. Pijpenmaker: Gerrit of Arie Glas. 1830-1875.
Vindplaats: Gouda/omgeving
DE UNIE
Kleipijp (Ds28FM1840) Tekstlint en slingerende bladrank bij de bovenzijde van de ketel. In een lint de tekst DE UNIE.
Hielmerk 46 gekroond. Pijpenmaker: Hester Gerredina Commies (weduwe Cornelis van Leeuwen) of George van Leeuwen. 1800-1860.
Vindplaats: Gouda polder Achterwillens
Kleipijp (Ds23FM276) met aan weerszijden van de ketel de letter W.
Hielmerk WS gekroond. Pijpenmaker: P. van der Want. 1850-1890.
Vindplaats: Gouda Drapiersteeg
Utrechtse Universiteit
Kleipijp (Ds30FM790) met aan de rokerskant een zon met het wapen van Utrecht. Tekst: SOL.JUST ILL:NOS: Het motto van de Utrechtse universiteit (SOL JUSTITIAE ILLUSTRA NOS) Hielmerk wapen Leiden. 1886. Pijpenmaker: P. Goedewaagen & Zoon. Vindplaats Gouda polder Achterwillens.
Opmerking: Pijp is gemaakt voor het 250 jarig bestaan van de universiteit van Utrecht
Kleipijp (DsPR1FM031) met een tekst op een ton. Figurale ketel, geen hielmerk. Ketel in de vorm van een ton met vijf hoepen rond de basis en bovenkant, in reliëf rondlopend de tekst: ONS GENOEGEN UIT HET VAT WORDT MEN HET NOOIT ZAT. Gouda. 2e helft 19e eeuw. Pijpenmaker onbekend.
Vindplaats: Gouda polder Achterwillens.
De maker is nog onbekend er zijn vier varanten bekend van deze pijp ONS GENOEGEN UIT HET VAT WORDT MEN HET NOOIT ZAT (exemplaar hierboven)
BY PYPTABAK EN WYN MOET MEN VROLYK ZYN, ONS GENOEGEN UIT HET VAT WORDT MEN HET ZELDEN ZAT , WIE VAN MY GEDIENDT WIL ZYN IK TAP WATER EN OOK WYN
Bron: Ewout Korpershoek
Kleipijp (Ds2PRFM035) met getal 1 in cirkel op voorkant ketel. Op de hiel het Goudse bijmerk. 1850-1880.
Gouda. Pijpenmaker: onbekend. Vindplaats: Gouda polder Achterwillens