Vonkenvangers


Door de eeuwen heen zijn kleipijpen van een deksel voorzien, de vonkenvanger. Ze werden gebruikt om te voorkomen dat gloeiende tabaksdeeltjes tijdens het roken uit de kop vielen. Dit was uiteraard ongewenst omdat door de gloeiende deeltjes brand veroorzaakt kon worden maar ook schade kon worden toegebracht aan bijvoorbeeld kleding. Door bodemvondsten weten we dat al in de 17e eeuw vonkenvangers werden gebruikt. De pijpenkop werd feitelijk met een eenvoudig dopje met gaatjes afgedekt.
Deze vroege deksels, met een omgeslagen en ingeknipte rand (afb. 1), werden met de pijpensteel verbonden door een kettinkje met een oogje dat om de steel geschoven werd. De meest voorkomende vonkenvangers zijn gemaakt van gevlochten koper- of ijzerdraad die onder meer in gevangenissen vervaardigd werden.


Lade52FM. Vonkenvangers voor kleipijpen. Bijbehorende kettinkjes ontbreken. 18e, 19e en 20e eeuw
 De 2 bovenste exemplaren zijn van P. Goedewaagen Gouda van rond 1900/1925. De onderste is een bodemvondst uit de 18e/19e eeuw.


Lade52FM. Vonkenvanger voor kleipijp. Bodemvondst 1800/1900. Diameter 2,3 cm.

Lade52FM28. Vonkenvangers voor kleipijp. Zinkkleurig. Goedewaagen
Gouda van omstreeks 1900-1925.
Diameter 2,5 cm.

Lade52FM29. Vonkenvangers voor kleipijp. Goedewaagen
Gouda van omstreeks 1900. Diameter 4 cm.


Lade52FM27. Vonkenvangers voor kleipijp. Zilverkleurig. Goedewaagen
Gouda van omstreeks 1900-1925. Diameter 3 cm.

Lade52FM31 Vonkenvanger voor kleipijp. Zilverkleurig. Diameter 2 cm. Goedewaagen. Gouda. Ca. 1900-1925. Diameter 2 cm.

Lade52FM. Vonkenvanger voor kleipijp. Goedewaagen. Gouda. 1900-1950. Diameter 2 - 2,4 cm. Vonkenvanger werkt op een knijpsysteem
en kan op breedte ingesteld worden.


Kleipijp (Lade1FM) zijmerkpijp met kerkkroon en vonkenvanger. Gouda. 1687-1726. Pijpenmaker:  (weduwe) Claes Lourensz. de Vroom
Vindplaats: Gouda/omgeving


Kleipijp (Lade1FM) lobbenpijp met portretjes, merk 61 gekroond en vonkenvanger. Gouda. 1733-1781. Pijpenmaker:  Teunis van Dijk
Vindplaats: Gouda/omgeving


Kleipijp (Lade1FM) zijmerkpijp met landman en vonkenvanger met kettinkje. Gouda. 1730-1760. Pijpenmaker: Pieter Engelen van der Put
Vindplaats: Gouda/omgeving


Kleipijp (Lade1FM) Trechterpijp met hielmerk en vonkenvanger. Gouda. Hielmerk: Lam onder de boom. Ca. 1730. Pijpenmaker: Pieter Versluys.
Vindplaats: Gouda/omgeving


Kleipijp (Lade1FM) Ovoidepijp, hielmerk melkmeisje en vonkenvanger (Goedewaagen ca. 1900). Gouda. De pijp is van 1840-1860.
Pijpenmaker: Firma Jan Prince. Vindplaats: Gouda/omgeving


Kleipijp (lade24FM7). Ovoide met een koperen vonkenvanger. Hielmerk: 27 gekroond. Gouda. 1847-1894. Pijpenmaker: Jan de Gidts
Vindplaats: Gouda binnenstad in gracht Spieringstraat.


Lade52FM. Vonkenvanger voor kleipijp met kettinkje. 1850-1925.
Diameter 2,8 cm.

Lade52FM. Vonkenvanger voor kleipijp met kettinkje. Goedewaagen
Gouda. Omstreeks 1900-1925.
Diameter 4cm.


Vonkenvangers voor (niet in Nederland vervaardigde) porseleine pijpen. Ca. 1900.